      |
   |
รีเฟล็กซ์ คือ การตอบสนองที่อยู่นอกอำนาจจิตใจเป็นการทำงานร่วมกันของเซลล์ประสาท เช่น
เมื่อเดินเท้าเปล่าไปเหยียบหนามเข้า ปฏิกริยาที่เกิดขึ้นคือยกเท้าข้างนั้นหนีออกจากหนาม ต่อมาจึงเกิด
ความรู้สึกเจ็บที่เท้าและนึกลำดับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ หน้าที่และประโยชน์ของรีเฟล็กซ์ ที่ยกตัวอย่าง
มานี้เป็นการป้องกันและหลีกเลี่ยงอันตราย เพราะทำงานได้รวดเร็ว ไม่เสียเวลามาก
ชนิดของการเคลื่อนไหวแบบรีเฟล็กซ์ แบ่งออกเป็น 3 ชนิด คือ
1. สเตรซรีเฟล็กซ์ (The stretch reflexes) ออกจะโต้ตอบโดยการหดตัวเข้ามา เช่นถ้าตัวเราเอียงหรือ
ล้มลง กล้ามเนื้อหลายกลุ่มจะถูกยืดออก กล้ามเนื้อจะเกิด
การเคลื่อนไหวแบบรีเฟล็กซ์ขึ้น โดยหดตัวต่อต้านการยืดเพื่อ
ป้องกันไม่ให้เราล้มลงไป
คลิกที่ภาพเพื่อการศึกษา
ที่เอ็นซึ่งอยู่ต่ำกว่าสะบ้าหัวเข่าเล็กน้อย ขาจะเตะออกไปข้างหน้า การเคาะจะทำให้โพรพริโอเซพเตอร์ถูกกระ
ตุ้น ในลักษณะเดียวกับการที่กล้ามเนื้อถูกยืดและจะส่งแรงกระตุ้นไปตามเส้นประสาทเข้าไปในไขสันหลัง
ซึ่งจะส่งกระแสประสาทกลับมากระตุ้นกล้ามเนื้ออีกต่อหนึ่ง
2. เฟล็กเซอร์รีเฟล็กซ์ (The flexor reflexes) 
-
การเคลื่อนไหวแบบนี้เกิดขึ้นเมื่อหลีกเลี่ยงอันตราย
หรือป้องกันไม่ให้ร่างกายเกิดความเจ็บปวดขึ้น เช่นเมื่อมือไปถูก
ของร้อนโดยไม่ตั้งใจ เราจะสะบัดมือหนีออกไปทันที หรือเวลา
เดินเหยียบหนามเข้าเราจะยกเท้าหนี การเคลื่อนไหวต้อง
อาศัยกลุ่มกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการงอ และค่อนข้าง
ซับซ้อน เพราะมีกล้ามเนื้อหลายกลุ่มเข้ามาเกี่ยวข้อง อวัยวะรับ
ความรู้สึกของการเคลื่อนไหวแบบนี้เรียกว่า โนซิเซพเตอร์
(nociceptor) ซึ่งเป็นเนื้อเยื่อประสาทพิเศษที่ไวต่อการกระตุ้นมาก
3. ซัพพอร์ทติ้ง รีเฟล็กซ์ (The supporting reflexes) เป็นการทำงานร่วมกันระหว่างกลุ่มกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับการงอ และกลุ่มกล้ามเนื้อที่
ทำหน้าที่เกี่ยวกับการเหยียด ซึ่งมีความจำเป็นต่อการพยุงร่างกาย ต่อต้านแรงโน้มถ่วงของโลก
เพราะจะทำให้กล้ามเนื้อเกิดการเกร็งตัว และถูกยืดให้อยู่ยิ่ง และยังทำให้การเคลื่อนไหวเป็นจังหวะ
โครงการพัฒนาสื่อการเรียนการสอนผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต สถาบันการพลศึกษา วิทยาเขตชุมพร
ต.ขุนกระทิง อ.เมือง จ.ชุมพร 86190 โทร. 0-7753-4279 โทรสาร. 0-7753-4277 |