การรวบรวมสมาธิและการตั้งใจ ( Concentration and attention)

91. สมาธิและการตั้งใจ คืออะไร

การรวบรวมสมาธิและการควบคุมความตั้งใจจำเป็นอย่างยิ่งในการเล่นให้ได้ดีที่สุดที่เรียกว่าท็อปฟอร์มของนักกีฬา การรวบรวมสมาธิและการควบคุมความตั้งใจหมายถึงการมุ่งความตั้งใจในกิจกรรมที่กำลังกระทำและตัดสิ่งรบกวนหรือสิ่งไม่เกี่ยวข้องออกไปรวมทั้งความสามารถในการเปลี่ยนความตั้งใจได้อย่างเหมาะสม

9.2 สมาธิสำคัญอย่างไร

ปัญหาที่ทำให้เสียสมาธิ คือ ปัจจัยภายใน ได้แก่ ความรู้สึก ความคิด กับความเกินไป ความวิตกกังวล ความสับสน ความตั้งใจเกินไป หรือกังวลกับการเล่นที่เสียที่ผ่านมา แม้แต่กลัวว่าจะเล่นต่อไปได้ไม่ดี เท่าที่ผ่านมา และปัจจัยภายนอก ได้แก่ วิเคราะห์สถานการณ์มากเกินไปจนทำให้ตัดสินใจเลือกวิธีที่ดีที่สุดในการเล่นขณะนั้นไม่ได้ หากเป็นนักกีฬาใหม่ ยังรวมถึงสิ่งรบกวนจากภายนอก เช่น เสียงโห่จากผู้ชม เสียงผู้ตัดสิน เสียงพูดวิจารณ์ และวิธีการเล่นของคู่ต่อสู้ ความกว้างของสมาธิ ได้แก่ การที่ต้องทำลายอย่างพร้อมกัน ทั้งต้องใช้ความรู้สึกและการรับรู้ภายในและการระมัดระวังกับสถานการณ์ภายนอก เช่นมองและอ่านเกมส์ และมองดูเพื่อน หรือพิจารณาการวางลูกเพื่อให้เปรียบ คิดมาก มีหลายวิธีที่จะแก้เกมส์ จนทำให้เลือกไม่ถูก ความแคบ ของสมาธิ เมื่อต้องรวมสมาธิเพื่อสนองกับสถานการณ์เฉพาะอย่าง เช่น เตรียมที่ตีลูก ตัดสินใจที่จะโต้ตอบแต่ทำไม่ได้เพราะกังวลกับสิ่งอื่นๆ หรือตั้งใจมากเกินไป

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการรวบรวมสมาธิ คือ การพยายามหรือบังคับเพื่อให้เกิดสมาธิ เพราะว่ายิ่งพยายามให้เกิดสมาธิกลับยิ่งทำให้เสียสมาธิ ความล้า และแรงกระตุ้น ต่ำเกิน และสูงเกิน สมาธิจะแคบลง ฝึกการรวบรวมสมาธิที่มีสาเหตุจากภายใน ด้วยวิธีการ ดังต่อไปนี้

1. การพูดดีกับตนเอง

2. การผ่อนคลายกล้ามเนื้อ

3. การเตรียมความพร้อมทางจิต

4. การสร้างจินตภาพ

ฝึกการรวบรวมสมาธิที่มีสาเหตุจากภายนอก ด้วยวิธีการ ดังต่อไปนี้

1. การสร้างแบบฝึก และการจัดสถานการณ์การฝึกซ้อมให้เหมือนการแข่งขันจริง

2. การจำลองการแข่งขัน โดยเฉพาะจัดสถานการณ์ที่เกินจริงบ้าง เพื่อให้นักกีฬาอยู่ในสถานการณ์ที่ยุ่งยากกวาปกติ เช่น ลูกบาสเกตบอลเปียก หรือกรรมการลำเอียงมากๆ หรือเสียงโห่ร้องของผู้ชม

3. ฝึกการซ้อมในใจ ( Mental Rehearsal) เพื่อควบคุมตนเองให้ผ่านสถานการณ์ต่างๆ อย่างมีสมาธิหรือความนิ่งคือการนิ่งทางความคิด อารมณ์ ความกลัว ความวิตกกังวล และความรู้สึกต่างๆ ที่ทำให้เกิดความไม่แน่ใจ ไม่เชื่อมั่นในตนเอง ทำให้เสียสมาธิในการแข่งขันหรือสถานการณ์ที่มีความกดดันสูง เช่น

1. ทำอย่างไร ถ้าคะแนนเราตามห่างมาก

2. ทำอย่างไร ถ้าได้ใบเหลืองแล้ว

3. ทำอย่างไร ถ้าเจ็บเข่าในช่วงแข่งขัน

4. ทำอย่างไร ถ้าทุกคนฝากความหวังกับการยิงลูกโทษของเรา

5. ทำอย่างไร ถ้ากรรมการตัดสินผิด คู่ต่อสู้โหด

6. ทำอย่างไรถ้าเกมส์ ยืดเยื้อมาถึง 2 ชั่วโมงครึ่ง

7. จะรวบรวมสมาธิอย่างไร ตอนหมดแรง

9.3 ข้อควรระวัง ในการนำไปใช้ในการฝึก

1. นักกีฬามีโอกาสในการใช้สมาธิแบบผสม ความกว้าง – ภายใน กว้าง – ภายนอก ความแคบ-ภายใน และความแคบ-ภายนอก

2. ต่างชนิดกีฬา ต่างสถานการณ์ ต่างตำแหน่งผู้เล่น และบุคลิกภาพของผู้เล่นมีผลต่อการรวบรวมสมาธิ และความตั้งใจ

3. นักกีฬาแต่ละคนมีแบบความสนใจที่แตกต่างกัน และมีความสามารถในการเรียนรู้ มีข้อเด่น ข้อด้อยที่แตกต่างกัน ดังนั้นควรสำรวจตัวเอง

4. การเปลี่ยนแปลงทางสรีรวิทยามีผลต่อการรวบรวมสมาธิ ดังนั้นจึงควรมีการลดความเครียดที่เกิดจากร่างกายด้วยวิธีต่างๆ ก่อน