2.   ค่าอำนาจจำแนกของข้อสอบอิงเกณฑ์  หมายถึง  ความสามารถในการจำแนกกลุ่มผู้รอบรู้ (หรือสอบผ่านเกณฑ์) กับกลุ่มผู้ไม่รอบรู้ (หรือสอบไม่ผ่านเกณฑ์) ได้มีการให้ความหมายของผู้รอบรู้และไม่รอบรู้ ดังนี้
                            ผู้รอบรู้       หมายถึง ผู้ที่สอบได้คะแนนเท่ากับหรือมากกว่าคะแนนจุดตัด (เกณฑ์)
                            ผู้ไม่รอบรู้  หมายถึง ผู้ที่ได้คะแนนจากการสอบน้อยกว่าคะแนนจุดตัด (เกณฑ์)
           ในที่นี้จะเสนอวิธีการหาค่าอำนาจจำแนก 2 วิธี คือการหาค่าอำนาจจำแนกจากผลการสอบสองครั้ง (ก่อนสอนและหลังสอน) และผลจากการสอบครั้งเดียว (หลังสอน) ซึ่งมีรายละเอียด  ดังนี้
                   2.1  การหาค่าอำนาจจำแนกจากผลการสอบสองครั้ง โดยการหาค่าดัชนี เอส  (S-Index) หรือเรียกว่า ค่าดัชนีความไวในการสอน (Sensitivity  Index) เป็นการวิเคราะห์เพื่อมุ่งดูความรู้ความสามารถของผู้เรียนก่อนและหลังเรียนว่ามีผลแตกต่างกันหรือไม่  ถ้าก่อนเรียนผู้เรียนไม่มีความรู้ความสามารถในเรื่องนั้น  แต่หลังเรียนผู้เรียนส่วนใหญ่มีความรู้ความสามารถมากกว่าก่อนเรียน  แสดงว่าการเรียนการสอนนั้นเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
            ขั้นตอนในการวิเคราะห์ข้อสอบเพื่อหาค่าดัชนีเอส  มีดังนี้
            1.  ทำการสอบก่อนสอน (Pre – test) โดยใช้ข้อสอบที่สร้างขึ้น ซึ่งต้องสอดคล้องกับจุดประสงค์ของการเรียนการสอนทุกข้อ
             2. ทำการสอบหลังสอน (Post – test) โดยใช้ข้อสอบชุดเดิม
             3. นำผลการสอบทั้งสองครั้งมาตรวจให้คะแนน เพื่อต้องการนับจำนวนผู้ที่ตอบถูกในแต่ละข้อ
             4. นำค่าที่ได้ในขั้นที่ 3 ไปคำนวณหาค่าดัชนีเอส โดยใช้สูตร ดังนี้ 
             กรณีที่เป็นตัวถูก     

             เมื่อ  S      แทน   ค่าความไวของข้อสอบ
                Rpost       แทน   จำนวนคนที่ตอบถูกหลังสอน
                Rpre        แทน   จำนวนคนที่ตอบถูกก่อนสอน
                     T      แทน   จำนวนคนทั้งหมดที่เข้าสอบ
           กรณีที่เป็นตัวลวง
                                             
           เมื่อ  S      แทน   ค่าความไวของข้อสอบ
                 Rpre     แทน   จำนวนคนที่ตอบถูกก่อนสอน
                 Rpost    แทน   จำนวนคนที่ตอบถูกหลังสอน
                    T      แทน   จำนวนคนทั้งหมดที่เข้าสอบ
          5.  ค่า  S  มีค่าตั้งแต่  -1.00  ถึง  +1.00
          6.  การแปลความหมายค่า  S  กรณีตัวถูกมีเกณฑ์  ดังนี้

          7.  ข้อสอบที่ดีกรณีตัวถูกควรมีค่า S ตั้งแต่  .30  ขึ้นไป
          8.  การพิจารณาค่าดัชนีความไวของตัวลวงให้ถือหลักดัง
               8.1  ตัวลวงใดที่ผู้สอบเลือกตอบน้อยหรือไม่เลือกตอบเลยหลังการสอนถือว่าเป็นตัวลวงที่ดี
               8.2  ตัวลวงใดที่มีค่า S เป็นบวก แสดงว่าจำนวนคนตอบตัวลวงนั้นหลังสอนมีน้อยกว่าก่อนสอนถือว่าใช้ได้
               8.3  ตัวลวงใดที่มีค่า  S  เป็นลบ  เป็นตัวลวงที่ไม่ดีต้องปรับปรุงแก้ไข
               2.2   การหาค่าอำนาจจำแนกจากผลการสอบครั้งเดียว (หลังสอน) เป็นวิธีหาค่าอำนาจจำแนกของข้อสอบ
ที่เสนอโดยเบรนแนน (Brennan) ค่าอำนาจจำแนกที่หาโดยวิธีนี้เรียกว่า  ดัชนี บี (B-Index  หรือ Brennan Index)
             ขั้นตอนในการวิเคราะห์หาค่าดัชนี มี  มีดังนี้
             1.  ทำการสอบหลังจากที่สอนจบเรื่องที่จะวัด
             2.  ตรวจให้คะแนนข้อสอบแต่ละข้อ  และรวมคะแนนของทุกข้อ
             3.  กำหนดคะแนนเกณฑ์หรือจุดตัด เพื่อใช้เป็นหลักในการแบ่งผู้รอบรู้และไม่รอบรู้ สำหรับการแบ่งผู้รอบรู้  และ
ไม่รอบรู้ออกจากกันไม่จำเป็นต้องมีจำนวนเท่ากันทั้งสองกลุ่มกลุ่มผู้รอบรู้อาจมีจำนวนมากกว่าหรือน้อยกว่ากลุ่มผู้
ไม่รอบรู้ก็ได้ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพของผู้สอบหรือสภาพของคะแนนที่ทำได้
            4.  นับจำนวนผู้รอบรู้  และผู้ไม่รอบรู้
            5.  ข้อสอบแต่ละข้อนับจำนวนผู้รอบรู้ที่ตอบถูก  และนับจำนวนผู้ไม่รอบรู้ที่ตอบถูก
            6.  คำนวณหาค่าดัชนี บี  ซึ่งเป็นค่าอำนาจจำแนกโดยใช้สูตรของเบรนแนน   ดังนี้
            กรณีตัวถูก
          
            เมื่อ               B   แทน ค่าดัชนี บี หรือค่าอำนาจจำแนกของข้อสอบ
                                 N1  แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้รอบรู้ (หรือสอบได้คะแนนเท่ากับหรือสูงกว่าจุดตัด)
                                 N2  แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้ไม่รอบรู้ (หรือสอบได้คะแนนต่ำกว่าจุดตัด)
                                  U   แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้รอบรู้ (N1) ที่ทำข้อสอบข้อนั้นถูก
                                   L   แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้ไม่รอบรู้ (N2) ที่ทำข้อสอบข้อนั้นถูก
          กรณีตัวลวง
         
           เมื่อ               B      แทน ค่าดัชนี บี หรือค่าอำนาจจำแนกของข้อสอบ (ตัวลวง)
                                N1    แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้รอบรู้ (หรือสอบได้คะแนนเท่ากับหรือสูงกว่าจุดตัด)
                                N2     แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้ไม่รอบรู้ (หรือสอบได้คะแนนต่ำกว่าจุดตัด)
                                U      แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้รอบรู้ (N1) ที่ตอบตัวลวงนั้น
                                L      แทน จำนวนคนในกลุ่มผู้ไม่รอบรู้ (N2) ที่ตอบตัวลวงนั้น
           7.  ค่าดัชนี บี มีค่าตั้งแต่ –1.00 ถึง +1.00
           8.  การแปลความหมายค่าดัชนี บี มีเกณฑ์  ดังนี้

         9.  ข้อสอบที่เหมาะสมจะนำไปใช้ในกรณีตัวถูก ควรมีค่าดัชนี บี ตั้งแต่ +.20 ขึ้นไป   สำหรับ ตัวลวงควรมีค่าดัชนี  บี ตั้งแต่ .05 ถึง .50
ตัวอย่าง   นำข้อสอบแบบอิงเกณฑ์    จำนวน 10 ข้อ  ที่ใช้วัดจุดประสงค์การเรียนรู้เดียวกันไปสอบนักศึกษาจำนวน  45   คน  โดยมีเกณฑ์การตัดสินให้ผ่านถ้าตอบถูก  6 ข้อ หรือได้คะแนน 6คะแนนขึ้นไป  นำผลการสอบของนักเรียนทั้งหมดมาแบ่งกลุ่มผู้รอบรู้และไม่รอบรู้ พบว่ามีผู้ผ่านเกณฑ์หรือรอบรู้ 25 คน  และไม่ผ่านเกณฑ์ 20 คน ทำการนับจำนวนผู้ตอบถูกในแต่ละ ข้อของแต่ละกลุ่มและคำนวณค่าดัชนี B  ดังนี้