ประเทศจะเจริญได้เร็วหรือช้า ย่อมขึ้นอยู่กับปัจจัยสำคัญหลายประการ แต่ปัจจัยที่มีความสำคัญเป็นอย่างยิ่ง คือ ปัจจัยมนุษย์ (Human Resources) ประเทศใดประกอบด้วยทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณค่าจะสามารถพัฒนาเศรษฐกิจ สังคม และการเมืองได้เป็นอย่างดี และเป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า เครื่องมือ ที่ทำให้ทรัพยากรมีคุณค่า ได้แก่ การศึกษา
การศึกษาเป็นหน้าที่หลักอย่างหนึ่งของสังคมมนุษย์ เมื่อมนุษย์เกิดมาในโลกก็ต้องเรียนรู้วิธีการดำรงชีวิตในสังคมด้วยการแสวงหาอาหาร เครื่องนุ่งห่ม ยารักษาโรค และที่อยู่อาศัยซึ่งเป็นกระบวนการขั้นแรกของมนุษย์ ต่อมามนุษย์ก็เรียนรู้จากสิ่งแวดล้อม ทำให้สามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม จากนั้นก็มีการอบรมสั่งสอนหรือถ่ายทอดสิ่งที่เรียนรู้ให้กับผู้อื่นจึงจะเรียกว่าเป็นการศึกษา สมัยก่อนการอบรมสั่งสอน หรือถ่ายทอดสิ่งที่เรียนรู้ให้กับผู้อื่น จึงจะเรียกว่าเป็นการศึกษา สมัยก่อนการศึกษาเป็นเพียงการักษาไว้ซึ่งวัฒนธรรมของสังคมเพียงประการเดียว แต่ในปัจจุบันนี้การศึกษาจะต้องพัฒนาหรือทำให้ดีขึ้นในทุก ๆ ด้าน จึงจะทำให้เกิดความเจริญทั้งต่อตนเองและผู้อื่น ตลอดจนสังคมในส่วนรวม การศึกษาจะทำให้เกิดการพัฒนาไปสู่ความเจริญรุ่งเรืองได้
ภิญโญ สาธร (2521 : 21 22) ได้กล่าวถึงความสำคัญของการศึกษาไว้ว่า ประชาชนส่วนใหญ่ในชาติจำเป็นที่จะต้องได้รับการสั่งสอนหรือฝึกอบรม ให้มีความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน มีความจงรักภักดีต่อชาติ หรือประเทศอันเป็นที่อยู่อาศัยของตนร่วมกัน มิฉะนั้นความแตกต่างในสายเลือด ภาษา ศาสนา และประเพณี อาจทำให้ประเทศหรือชาตินั้น ๆ แตกแยกจากกันได้ หรืออาจเป็นเพียงรวมกันอยู่เป็นประเทศหรือชาติตามกฎหมายเท่านั้น แต่ในทางที่เป็นจริง พลเมือง
หาได้มีความจงรักภักดีต่อแผ่นดินอันเป็นที่อยู่อาศัยร่วมกันไม่ ถ้าเป็นเช่นนี้ เมื่อใดมีศัตรูนอกประเทศมารุกราน ประเทศหรือชาตินั้น ๆ ซึ่งขาดความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน ขาดความจงรักภักดีของพลเมืองต่อแผ่นดินอันเป็นที่อยู่อาศัยร่วมกัน อาจแตกสลายไม่อาจดำรงความเป็นเอกราชอยู่ได้และสูญสภาพของประเทศหรือชาติไปในที่สุด
ดังนั้น การศึกษาจึงมีความสำคัญ ดังต่อไปนี้
- การศึกษามีบทบาทสำคัญต่อการสร้างความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของพลเมือง ในชาติ
- การศึกษาช่วยวางรากฐานของชาติ โดยนำความรู้ ความเป็นไปในอดีตมาผสมผสานกับปัจจุบันเพื่อวางพื้นฐานอนาคตให้แก่อนุชนรุ่นหลัง
- การศึกษานำเอาประวัติศาสตร์แห่งการต่อสู้เพื่อสร้างชาติสร้างประเทศของวีรบุรุษ วีรสตรี ของชาติมาถ่ายทอดให้อนุชนรับรู้ จะได้รับความภาคภูมิใจและทรนงในเอกราชของชาติตน
- การศึกษาถ่ายทอดค่านิยม ทัศนคติ วัฒนธรรม และอารยธรรมของบรรพบุรุษให้แก่อนุชนรุ่นหลัง
- การศึกษาให้ความรู้ในการประกอบอาชีพทุกด้าน และให้การฝึกอบรมวิธีการดำรงความเป็นชาติเป็นประเทศแก่อนุชน เพื่อประเทศชาติจะดำรงอยู่ตลอดไปในอนาคต
- การศึกษามีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อความอยู่รอดปลอดภัยและความมั่นคงของประเทศชาติ
- การศึกษาช่วยดำรงค่านิยม ทัศนคติ และความเชื่อในศาสนา วัฒนธรรมและประเพณีของชาติไว้ การศึกษาช่วยดำรงรูปแบบของสังคม และวิธีการปกครองบ้านเมือง ไม่ว่าจะเป็นการปกครองแบบมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุขภายใต้รัฐธรรมนูญ ตามวิถีทางประชาธิปไตย หรือการปกครองแบบใด ๆ ก็ตาม ทุกประเทศล้วนแต่ได้ใช้การศึกษาเป็นเครื่องมือเพื่อการนี้ทั้งสิ้น
สรุป การศึกษามีความสำคัญในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ให้มีคุณภาพ มีความรู้
มีความคิดและสามารถนำความรู้ความคิดมาใช้ในชีวิตประจำวันขณะเดียวกันการศึกษายังมีบทบาทสำคัญต่อการพัฒนาการเมือง สังคม และวัฒนธรรม ยิ่งในปัจจุบันมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นในทุก ๆ ด้านการศึกษาจึงเป็นเครื่องมือสำคัญประการหนึ่งในการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ให้เข้ากับ
สิ่งแวดล้อมใหม่ ซึ่งต้องเปลี่ยนแปลงไปในทางสร้างสรรค์สิ่งที่ดีที่เหมาะสมขึ้น สามารถปรับตัวรับสถานการณ์ใหม่ได้ทุกเมื่อ การถ่ายทอดความรู้และประสบการณ์ตามวิถีทางเดิม อาจจะไม่สามารถทำให้คนปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมใหม่ได้ จำเป็นจะต้องปรับระบบการศึกษาใหม่ให้เหมาะสมและสอดคล้องกับสถานการณ์ในปัจจุบันและอนาคต
 
|
