หลักการจัดสุขาภิบาลในที่ชุมชนต่าง ๆ
  สถานที่ชุมชนที่มีผู้คนอาศัยอยู่มากและจำเป็นต้องมีการจัดการสุขาภิบาลขึ้น
ปะกอบด้วย
1.
การจัดสุขาภิบาลตลาด  ตลาดเป็นสถานที่ซึ่งจัดไว้ให้ผู้ค้าขายใช้เป็นที่ประชุม
สำหรับขายอาหารหรือสินค้าประเภทต่าง ๆ ทั้งที่เป็นของสด ของแห้งอาหารกระป๋อง
หรืออาหารที่ ปรุงเสร็จ ตลาดจึงเป็นแหล่งรวมผู้คนในชุมชนเพื่อซื้อหาสินค้าที่ต้องการ
ถ้าตลาดสกปรก มีสภาพแวดล้อมเสื่อมโทรม ยอมกลายเป็นแหล่งเพราะเชื้อโรค
และแพร่กระจายโรคไปสู่คนกลุ่มใหญ่ ซึ่งอาจเป็นโรคเกี่ยวกับทางเดินอาหาร โรคทาง
เดินหายใจ และโรคผิวหนังต่าง ๆ การจัดสุขาภิบาลจึงมีความจำเป็นเพื่อป้องกัน
เหตุแห่งโรคต่าง ๆ ดังกล่าวโดยมีแนวปฏิบัติ ดังนี้
1.1 สถานที่ตั้งตลาด ให้ตั้งห่างจากสุสานและฌาปนสถานหรืคอกปศุสัตว์อย่างน้อย
100  เมตร การปลูกสร้างตลาดให้ใช้วัตถุถาวร  พื้นเรียบทำความสะอาดง่ายไม่มีน้ำ
ขังและมีรางระบายน้ำไหลได้สะดวกใช้สู่ท่อสาธารณะหรือบ่อกักเก็บน้ำโสโครกตัว
อาคารต้องโปร่ง มั่นคง แข็งแรง มีการระบายอากาศที่เหมาะสมเพื่อช่วยลดการติดต่อ
ของโรคและช่วยลดกลิ่นได้ด้วย  ตลาดควรมีแสงสว่างที่เพียงพอและมีรั้วหรือประตู
เพื่อป้องกันไม่ให้สัตว์เข้าเพ่นพ่านในตลาด
  1.2 การจัดสภาพภายในตลาด ต้องมีแท่นหรือโต๊ะสำหรับวางขายของที่มีความสูง
จากพื้นไม่น้อยกว่า 60 เซนติเมตร และไม่ใช้พื้นที่ได้แท่นหรือโต๊ะเป็นที่เก็บของ
ให้มีช่องทางเดินระหว่างแท่นหรือโต๊ะที่วางขายไม่ต่ำกว่า 2 เมตร บริเวณทางเดิน
ไม่ควรวางสิ่งของเกะกะเพราะอาจทำให้เกิดอุบัติเหตุได้
  1.3 ห้องน้ำห้องส้วม  รวมทั้งที่ถ่ายปัสสาวะและที่ล้างมือควรจัดให้มีจำนวนเพียงพอ
เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคจากคนไปสู่อาหารทั้งหลายที่วางขายในตลาด
จำนวนส้วมให้พิจารณาจากจำนวนแท่น ถ้าแท่นน้อยกว่า 50 แท่น ต้องมีส้วมจำนวน
จำนวนขั้นต่ำ 5 ที่และเพิ่มจำนวนส้วม 1 ที่ต่อจำนวนแท่นที่เพิ่มขึ้นทุก 25 แท่น โดย
แยกส้วมสำหรับเพศชายและหญิงบริเวณหน้าห้องน้ำมีอ่างล้างมือไว้ จำนวน 1 ใน 3
ของจำนวนส้วมทั้งหมด
  1.4 ด้านสาธารณูปโภค ประกอบด้วย
  1.4.1 การจัดหาน้ำดื่มน้ำใช้  ให้สะอาดและเพียงพอเพื่อใช้ประกอบการปรุง
อาหาร การล้างพื้น ล้างแท่นหรือโต๊ะ ล้างผักผลไม้และอาหารสดบางชนิด และใช้ล้าง
มือหรือทำความสะอาดอื่น ๆ เพื่อป้องกันสารสะสมของเชื้อโรค และช่วยชะล้างการปน
เปื้อนที่ติดมากับผักและผลไม้อันเป็นวัตถุดิบในการประกอบอาหาร
  1.4.2 การกำจัดขยะมูลฝอย มีการสร้างที่เก็บและพักขยะให้มีขนาดพอเหมาะกับ
ปริมาณขยะ มีฝาปิดมิดชิดเพื่อป้องกันไม่ให้แมลง หนู หรือสุนัขเข้าไปไต่ตอม หรือ
ขุดคุ้ยได้ มีการนำขยะไปกำจัดด้วยวิธีที่ถูกต้องเหมาะสมเป็นประจำทุกวันซึ่งจะช่วย
ป้องกันกลิ่นเหม็นและการหมักหมมของเชื้อโรค รวมทั้งเป็นการกำจัดที่เพาะพันธุ์แมลง
และหนูด้วย
  1.4.3 การระบายน้ำโสโครก ให้ทำรางระบายน้ำที่ทำความสะอาดได้ง่าย การ
ระบายน้ำ น้ำโสโครก ควรติดลวดตาข่ายสั้นเพื่อแยกเศษขยะ เศษเนื้อ เศษผัก และ
ของแข็งอื่น ๆ ออก มีบ่อพักเพื่อให้ตกตะกอนทุกระยะ 6 – 10 เมตร และมีบ่อกักไขมัน
ก่อนปล่อยน้ำโสโครกภายในตลาดออกสู่ท่อสาธารณะ
  1.5 การป้องกันในด้านอื่น ๆ ประกอบด้วย
  1.5.1 การป้องกันอันตรายและอุบัติเหตุ  จัดให้มีเวรยามตรวจตราดูแลความ
ปลอดภัยเป็นประจำ  และเป็นการดูแลความเรียบร้อยจากอัคคีภัยที่เกิดจากไฟฟ้า
ลัดวงจรหรือการโจรกรรมต่าง ๆ
  1.5.2 การป้องกันและแก้ไขเหตุรำคาญ ที่เกิดในตลาดในลักษณะต่าง ๆ
โดยเฉพาะกลิ่นเหม็นจากการบูดเน่าของเศษอาหาร เสียงอึกทึกและการสั่นสะเทือน
ต่าง ๆ ที่เกิดจากเครื่องมือเครื่องจักในการปรุงและประกอบอาหารและก่อให้เกิดความ
เดือดร้อนรำคาญต่อผู้อยู่ข้างเคียง
  1.5.3 การป้องกันการแพร่กระจายของโรคจากผู้ขาย ด้วยการตรวจสุขภาพของ
ผู้ขายอาหารในตลาดประจำปีเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้ขายที่เจ็บป่วยเป็นโรคแพร่กระจาย
เชื้อโรคไปสู่ผู้บริโภคทั่วไป
  1.5.4 การตรวจสอบอาหารที่นำมาขายในตลาด เป็นการสุ่มตรวจอาหารทุก
ประเภทเป็นระยะ ๆ ซึ่งเป็นอาหารสดประเภทเนื้อสัตว์  ผัก ผลไม้ และอื่น ๆ อาหาร
กระป๋องอาหารแห้ง  และอาหารสำเร็จรูป จะช่วยป้องกันและควบคุมมิให้ผู้ขาย
นำอาหารเสื่อมคุณภาพหรือสกปรกมาจำหน่ายแก่ผู้ซื้อ
  1.5.5 การควบคุมตลาดระหว่างการเกิดโรคระบาด ประกอบด้วยวิธีการต่าง ๆ
เช่น การสอดส่องเกี่ยวกับอาหารที่จะนำมาขายใหม่และสดเสมอ มีการป้องกันไม่ให้
แมลงวันตอม อาหาร เติมน้ำยาฆ่าเชื้อโรคเมื่อทำความสะอาดตลาดและให้คำแนะนำ
เกี่ยวกับการป้องกันโรคระบาดนั้น ๆ
2.
การจัดสุขาภิบาลสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ  สถานที่พักผ่อนหย่อนใจ หมายถึง
สถานที่หรือสิ่งก่อสร้างที่จัดไว้สำหรับให้คนในชุมชนใช้บริการเพื่อความบันเทิงพักผ่อน
หย่อนใจ หรือเพื่อการชุมนุมของผู้คนเป็นจำนวนมากที่อาจมีสุขภาพอนามัยแตกต่างกัน
สถานที่นี้จึงอาจเป็นแหล่งแพร่กระจายของโรคนานาชนิด ดังนั้น  การสุขาภิบาลจึงมี
บทบาทและความจำเป็นที่ต้องดำเนินการเพื่อควบคุมและระงับการแพร่เชื้อโรคต่าง ๆ
ประเภทของสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ซึ่งมีสภาพที่ก่อให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพอนามัย 
ประกอบด้วย
  2.1 สวนสนุก สนามเด็กเล่น และสวนสาธารณะ เป็นสถานที่ใช้พักผ่อนของคนทุก
ระดับ ที่ต้องมีระบบการรักษาความสะอาดและสร้างความปลอดภัย เพื่อป้องกันอุบัติเหตุ
ต่าง ๆ เช่น การถูกเศษแก้วบาด ตะปูตำ การตกจากชิงช้า การเกิดไฟฟ้ารั่วในเครื่องเล่น
  2.2 โรงมหรสพ เช่น โรงภาพยนตร์  โรงละคร และสถานที่เต้นรำ  ซึ่งเป็นที่ชุมนุม
คนในพื้นที่จำกัด จึงเป็นแหล่งแพร่กระจายของโรคระบบทางเดินอาหารมากที่สุด
ถ้ามีการสูบบุรี่ในบริเวรดังกล่าวจะเป็นการลดปริมาณออกซิเจน และเพิ่มปริมาณของ
ก๊าซคาร์บอนมอนนอกไซด์ และก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์มากขึ้น หากมีการนำอาหาร
และเครื่องดื่มเข้าไปรับประทานและเกิดปัญหาการทิ้งเศษอาหารหกเลอะเทอะ ย่อมเป็น
แหล่งรวมของการขยายพันธุ์และการเติบโตของสัตวพาหะนำโรคบางชนิด รวมทั้งเกิด
อุบัติเหตุลื่น สะดุดหกล้ม เนื่องจากแสงสว่างไม่เพียงพอ
  หลักการจัดสุขาภิบาลของสถานที่ดังกล่าว จึงต้องเริ่มจากการจัดหาสถานที่การ
ออกแบบและวางแผนผังต่าง ๆ การจัดระบบระบายอากาศ แสงสว่าง การรักษาและ
ทำความสะอาดการจัดให้มีห้องน้ำห้องส้วม และมาตรการป้องกันอุบัติเหตุหรืออุบัติภัย
ต่าง ๆ ให้รอบคอบรัดกุมมีการแบ่งพื้นที่จอดรถให้เป็นสัดส่วน จัดให้มีม้านั่งและโต๊ะ
สำหรับผู้ใช้บริการอาหารเพียงพอ อาจมีสถานที่ขายอาหารและเครื่องดื่มเป็นสัดส่วน
รวมทั้งการที่จัดขยะมูลฝอยที่ถูกหลักสุขาภิบาลด้วย
3.
การจัดสุขาภิบาลสระว่ายน้ำ  สระว่ายน้ำ  หมายถึง สถานที่ที่มีไว้สำหรับ
บริการให้คน ในชุมชนมาใช้ว่ายน้ำ เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ หรือออกกำลังกาย
จึงเป็นที่รวมของผู้ใช้สระจำนวนมาก และเป็นแหล่งแพร่เชื้อโรคต่าง ๆเช่น โรคระบบ
ทางเดินอาหาร โรคระบบทางเดินหายใจ โรค ทางตา โรคผิวหนัง และกามโรค รวมทั้ง
อุบัติเหตุด้วย การจัดสุขาภิบาลสระว่ายน้ำจึงมีแนวทาง ดังนี้
  3.1 โครงสร้างของสระว่ายน้ำ โดยทั่วไปนิยมสร้างด้วยคอนกรีตเสริมเหล็ก มีความ
แข็งแรง น้ำซึมผ่านไม่ได้ พื้นและผนังเรียบเพื่อให้ทำความสะอาดได้สะดวก  รูปร่าง
ของสระว่ายน้ำ นิยมสร้างเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้ามีด้านตื้นและด้านลึก เพื่อความ
ปลอดภัยของผู้มาว่ายน้ำได้เลือก ว่ายได้ตามความสามารถของแต่ละคน ความยาวของ
สระว่ายน้ำควร มีความยาวไม่น้อยกว่า 60 ฟุต ความกว้างอยู่ระหว่าง 5, 6 หรือ 7 ฟุต
ถ้าเป็นสระที่ใช้สำหรับแข่งขันว่ายน้ำ จะมีความกว้างของลู่อย่างต่ำ 5 ฟุต ขนาดของ
สระว่ายน้ำที่นิยมคือ กว้าง 30 ฟุต ยาว 60 ฟุต ผนังด้านข้างควรเป็นแนวตั้งไม่มีความ
ลาดเอียง
  3.2 บริเวณรอบสระว่ายน้ำ ภายในสระว่ายน้ำควรจัดทำเครื่องหมายแสดงส่วน
ต่างๆ ของสระเพื่อให้ผู้ว่ายน้ำสังเกตเห็นได้ง่าย เช่น เครื่องหมายแสดงระดับความ
ลึกของน้ำ เครื่องหมายแสดงลู่ เป็นต้น จัดให้มีทางเดินรอบสระมีความลาดนิดหน่อย่
เรียบแต่ไมลื่นน้ำ และมีรางระบายน้ำ รอบ ๆ สระ เพื่อรับน้ำที่ล้นออกมาโดยให้มี
ความกว้างประมาณ 12 – 18 นิ้ว และลึกพอประมาณ
  3.3 มาตรฐานของน้ำในสระ มีการใส่คลอรีนเพื่อฆ่าเชื้อโรคในน้ำ ซึ่งมีปริมาณ
ของคลอรีนไม่ต่ำกว่า 0.4 มก./ล. น้ำในสระต้องมีความเป็นกรดด่าง ประมาณ
8.0 – 8.9จึงจะฆ่า แบคทีเรียได้ดี ควรมีการรักษาความสะอาดของน้ำในสระ
ตลอดเวลาโดยช้อนวัตถุที่ตกตะกอน สาหร่าย ตะไคร่น้ำ  หรือสารแขวนลอยตามผิว
น้ำการวัดความใสของน้ำให้ใช้วัตถุสีดำที่มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 6 นิ้วไปวางส่วนที่ลึกสุด
ของสระ แล้วมองจากทางเดินใกล้ขอบสระให้มีระยะห่าง 10  หลา ถ้ามองเห็นสีดำ
ชัดเจนแสดงว่าน้ำในสระมีความใสได้มาตรฐาน มีการเก็บตัวอย่างน้ำมาตรวจ
วิเคราะห์จำนวนแบคทีเรียในน้ำ
  3.4 การทำความสะอาดสระ ใช้การช้อนหรือตักสิ่งสกปรกที่สามารถมองเห็นและ
การทำความสะอาดสระ ใช้การช้อนหรือตักสิ่งสกปรกที่สามารถมองเห็นและสระให้หมด
และทำความสะอาดก้นสระรวมทั้งด้านข้างด้วยการขัดถูหรือใช้เครื่องดูดสิ่งสกปรก
ที่อยู่ใต้น้ำออก
  3.5 มีระบบการป้องกันอุบัติเหตุ ด้วยการจัดเตรียมอุปกรณ์การช่วยเหลือผู้ว่ายน้ำ
ให้พร้อมใช้งาน เช่น เรือช่วยชีวิต หุ่นลอย รั้วกั้นรอบสระว่ายน้ำ โทรศัพท์
ห้องพยาบาล รวมทั้งเจ้าหน้าที่คอยช่วยเหลือคนตกน้ำ
  3.6 แสงสว่างและการระบายอากาศ ควรมีแสงสว่างและการระบายอากาศอย่าง
เพียงพอโดยเฉพาะในเวลากลางคืนต้องมีแสงสว่างทั่วบริเวณสระว่ายน้ำ เพื่อให้
มองเห็นได้ชัดเจนและเป็นการลดอุบัติเหตุจากการลื่นหกล้มต่าง ๆ
  3.7 ห้องน้ำห้องส้วม ควรอยู่ใกล้ทางเข้าสระว่ายน้ำ เพื่อความสะดวกของผู้ใช้
บริการเพราะต้องอาบน้ำทำความสะอาดร่างกายให้ห้องน้ำก่อนลงว่ายน้ำทุกครั้ง
4.
การจัดสุขาภิบาลร้านตัดผม  ร้านตัดผม หมายถึง สถานที่ที่รับจ้างบุคคลทั่วไป
ในการ ตัดผม โกนผม โกนหนวดและเครา ย้อมผม ดัดผม ตลอดจนการแต่งเล็บ
นวดหน้าและแต่งหน้าด้วย ร้านตัดผมจึงเป็นสถานที่รวมประชาชนทุกเพศ ทุกวัย ที่เข้า
มาใช้บริการ ดังกล่าว หากร้านตัดผมขาด การสุขาภิบาลที่ดีย่อมเป็นแหล่งแพร่
กระจายโรคติดต่อหรือก่อให้เกิดอุบัติเหตุต่าง ๆ ได้ง่ายจากการสัมผัสวัตถุสิ่งของหรือ
เครื่องใช้ที่ต้องใช้ร่วมกันกับผู้อื่น ดังนั้น ร้านตัดผมจึงควรดำเนินการต่าง ๆ ให้ถูก
สุขลักษณะเพื่อป้องกันปัญหาดังกล่าวตามแนวทางต่อไปนี้
  4.1 สถานที่ตั้ง ร้านตัดผมควรตั้งอยู่ในที่ชุมชนหรือใกล้ชุมชนเพื่อความสะดวกใน
การสัญจรไปมา และเป็นบริเวณที่มีไฟฟ้าใช้สะดวก มีน้ำสะอาดเพียงพอในการชำ
ระล้างรวมทั้งมีการกำจัดขยะมูลฝอยและน้ำโสโครกที่ดี ไม่ควรตั้งใกล้บริเวณโรงงาน
อุตสาหกรรมที่มีกลิ่นเหม็นฝุ่นละอองมากหรือมีการสั่นสะเทือนตลอดเวลา รวมทั้ง
ควรตั้งให้ห่างจากโรงฆ่าสัตว์ หรือโรงกำจัดขยะมูลฝอยด้วย
  4.2 อาคาร ร้านตัดผมอาจเป็นตึกแถว ตึกหลังเดียว ห้องแถว หรือเรือนไม้ก็ได้ แต่
ต้องเป็นอาคารถาวร มั่นคง แข็งแรง สามารถรับน้ำหนักตัวอาคารและอุปกรณ์ต่าง ๆ
ได้ มีประตูเปิด ปิดเข้าสู่ร้านได้สะดวก และต้องมีห้องน้ำห้องส้วมให้เพียงพอสำหรับ
ช่างตัดผมและลูกค้า ถ้าเป็นอาคารที่ใช้พักอาศัยด้วย ควรแยกห้องนอน ห้องครัว ให้
ห่างจากสถานที่ตัดผมเพื่อป้องกันเศษผมหรือฝุ่นละอองปลิวฟุ้งเข้าไปในห้องพักหรือ
ห้องครัว
  4.3 ภายในอาคาร ต้องมีการระบายอากาศที่ดีพอ ควรมีประตูหน้าต่างที่ใช้ระบาย
อากาศตามธรรมชาติและมีแสงสว่างที่เพียงพอ อาจใช้พัดลมหรือเครื่องปรับอากาศ
ช่วยระบายความร้อนออกสู่ภายนอกร้าน พื้นห้องควรเป็นซีเมนต์ขัดผิว หรือกระเบื้อง
เคลือบ เพื่อให้ทำความสะอาดง่ายและติดไฟได้ยาก ส่วนผนังและเพดานต้องเป็น
ผิวเรียบ เพื่อให้ทำความสะอาดได้ง่าย ควรใช้สีอ่อน ๆ เพื่อช่วยให้เย็นตาและทำไชให้
ห้องสว่างขึ้น
  4.4น้ำดื่ม–น้ำใช้เป็นสิ่งจำเป็นของร้านตัดผมซึ่งประกอบด้วย
  4.4.1 อ่างสำหรับสระผม ควรทำด้วยวัตถุไม่อุ้มน้ำ บริเวณโดยรอบควรเป็น
กระเบื้อง หรือหินขัด เพื่อทำการขัดล้างและรักษาความสะอาดได้ง่ายซึ่งควรทำความ
สะอาดทุกวัน
  4.4.2 อ่างล้างหน้า ควรจัดไว้ต่างหากซึ่งไม่ควรอยู่ห่างไกลจากห้องส้วม และ
ควรมีสบู่วางไว้ประจำด้วย
  4.5 การเก็บรวบรวมขยะมูลฝอย ขยะมูลฝอยในร้านตัดผมที่เป็นปัญหาในการเก็บ
รวบรวมคือเศษผมซึ่งมักมีขนาดเล็ก จึงควรใช้เครื่องดูดฝุ่นช่วยเพื่อไม่ให้เกิดการ
ฟุ้งกระจาย และนำมารวมไว้ในถังเก็บขยะมูลฝอยเพื่อรอการกำจัดต่อไป
  4.6 อุปกรณ์ต่าง ๆ การตัดแต่งหรือตัดผมรวมทั้งกิจกรรมบริการต่าง ๆ ของ
ร้านตัดผมต้องใช้เครื่องมืออุปกรณ์ต่าง ๆ ดำเนินการ ซึ่งประกอบด้วย
  4.6.1 เก้าอี้นั่งหรือเก้าอี้นอน ใช้สำหรับตัด ดัด หรือสระผม ควรเป็นเก้าอี้ที่หมุน
ได้รอบตัว มีผนังพิงหลังหรือศีรษะ พร้อมที่วางแขนวางเท้าของผู้เข้ามารับบริการ
ให้อยู่ในท่าสบาย เก้าอี้สามารถปรับให้อยู่ในท่านอนได้เพื่อความสะดวกในการโกน
หนวด เครา กันผม และแคะหู
  4.6.2 ผ้าคลุม ใช้สำหรับคลุมตัวผู้ใช้บริการเพื่อป้องกันเศษผมร่วงหล่นใส่ร่างกาย
จึงควรมีความยาวพอที่จะคลุมตัวผู้ใช้บริการอย่างมิดชิดเลยเข่าและควรเป็นผ้าสีขาว
  4.6.3 ผ้าขนหนู  ใช้สำหรับพันคอเพื่อป้องกันไม่ให้ผู้คลุมตัวสัมผัสต้นคอของ
ผู้ใช้บริการ  จึงเป็นผ้าที่ต้องมีความสะอาด เพื่อป้องกันการติดต่อของโรคทางผิวหนัง
โดยเฉพาะกลาก เกลื้อน
  4.6.4 กรรไกร  มีดโกน หวี และแปรง ซึ่งเป็นอุปกรณ์สำหรับตัดแต่งผม หนวด 
เครา ต่าง ๆ ต้องสะอาด มีสภาพดี และปลอดภัยต่อการใช้งาน
  4.6.5 เสื้อคลุม ใช้สำหรับช่างตัดผมสวมใส่ขณะตัด แต่ง หรือให้บริการอื่น ๆ
ซึ่งควรเป็นผ้าสีขาวสะอาด มีผ้าขาวปิดปากและจมูก เพื่อป้องกันเศษผมปลิวเข้า
ปากหรือจมูกอันจะก่อให้เกิดอันตรายต่อระบบทางเดินหายใจ
  และเพื่อความปลอดภัยจากการติดต่อและแพร่กระจายโรค ช่างตัดผมควร
ปฏิบัติตนตามแนวทางต่อไปนี้
  1.สวมเสื้อคลุมที่สะอาดและผ้าขาวปิดปาก ปิดจมูกขณะตัดผม
  2.ล้างมือ ด้วยสบู่และน้ำสะอาดทุกครั้งก่อนและหลังตัดผมลูกค้าแต่ละราย
  3.ชักผ้าขนหนูให้สะอาดและอบไอน้ำเดือดอย่างน้อย 15 นาทีก่อนนำมาใช้ทุกครั้ง
  4.ถ้าช่างตัดผมป่วยเป็นโรคต่าง ๆ เช่น ลมบ้าหมู  โรคเรื้อน วัณโรค คุดทะราด
ห้ามตัดหรือให้บริการแก่ลูกค้าโดยเด็ดขาด
  5.ช่างตัดผมไม่ควรให้บริการแก่ลูกค้าที่เป็นโรคผิวหนังอักเสบ และมีหนองไหล
  6.ห้ามใช้เวชภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบของสารหนู  ปรอท หรือกรดโลหะหรือวัตถุใดๆ
ที่เป็นอันตรายต่อผิวหนัง เนื้อเยื่อ ตา หรือผมของคน
   
   
 

 

5.1
  ความหมายของการสุขาภิบาลชุมชน
5.2
  ความสำคัญของการสุขาภิบาลชุมชน
5.3
  หลักการจัดการสุขาภิบาลน้ำ
    และอาหารในชุมชน
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
 
         
ก่อนหน้า