1.     ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับความมุ่งหมาย
                    ความมุ่งหมาย  (Purpose) คือ  เป้าหมาย  อุดมการณ์  สิ่งที่มุ่งหวัง  หรือสิ่งที่กำหนดว่าจะต้องเกิดขึ้นและสิ่งที่ต้องการจะให้เกิดขึ้นจะเป็นหลักหรือแนวทางในการจัดการเพื่อให้ถึงเป้าหมายหรืออุดมการณ์ที่กำหนดไว้ ความมุ่งหมายเป็นแนวทางที่จะช่วยให้การกระทำดำเนินไปสู่จุดมุ่งหมายอย่างมีขอบเขต
ดังนั้น  ความมุ่งหมายของการศึกษาก็คือ สิ่งที่มุ่งหวังและคาดคิดไว้ล่วงหน้าก่อนที่จะจัดการศึกษาว่า  สามารถอำนวยประโยชน์  และปลูกฝังความสามารถต่าง ๆ ให้แก่ผู้เรียนได้โดยมีหลักการและความเชื่อเป็นเครื่องสนับสนุนว่าสิ่งที่มุ่งหวังนั้นเป็นไปได้  การศึกษาจึงจะสามารถดำเนินไปในทิศทางที่พึงประสงค์  มีขอบเขต  มีเส้นทางดำเนินไปสู่เป้าหมายตามที่กำหนดไว้
หลักการและความเชื่อที่นำมาพิจารณาในการกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษา ได้แก่  ปรัชญาการศึกษา  จิตวิทยาการศึกษา  สังคมวิทยาการศึกษา ประวัติศาสตร์การศึกษา  เทคโนโลยี  การศึกษาระหว่างประเทศและอื่น ๆ สิ่งเหล่านี้เป็นองค์ประกอบสำคัญที่จะทำให้การกำหนดจุดมุ่งหมายทางการศึกษามีเป้าหมายที่แน่นอน  มีทิศทางที่เหมาะสมในการจัดกระบวนการทางการศึกษา  เช่น  การกำหนดหลักสูตร เทคนิควิธีในการดำเนินกิจกรรม การเรียนการสอน อุปกรณ์และสื่อการสอน  การบริหารและการวางแผนการศึกษา เป็นต้น

    2.  ประเภทของความมุ่งหมาย
      ความมุ่งหมาย แบ่งออกเป็น  2  ประเภท  คือ

1. ความมุ่งหมายทั่วไป  (General  purpose)  ได้แก่  ความมุ่งหมายหลักที่กำหนดขอบเขตไว้กว้าง ๆ ไม่เฉพาะเจาะจง  อาจเรียกว่า  ความมุ่งหมายใหญ่หรือความมุ่งหมายรวม เช่น ความมุ่งหมายของการศึกษาตามแผนการศึกษาแห่งชาติ
2. ความมุ่งหมายเฉพาะ  (Specific  purpose)  เป็นความมุ่งหมายเฉพาะอย่างเฉพาะเรื่อง  มีขอบข่ายแคบกว่าความมุ่งหมายทั่วไป  แยกย่อยออกมาจากความมุ่งหมายทั่วไป เช่น               ความมุ่งหมายของหลักสูตร ความมุ่งหมายเฉพาะวิชา  ความมุ่งหมายเฉพาะโรงเรียน  สถาบัน  หรือ ชั้นเรียน

        ความมุ่งหมายที่ดีควรจะมีลักษณะชัดเจนไม่คลุมเครือ  สามารถนำไปปฏิบัติได้  อยู่บนรากฐานของความจริง  ยืดหยุ่นได้ตามความเหมาะสมของสถานการณ์  มีหลักการและความเชื่อที่มั่นคง  และผู้ได้รับการศึกษาจะได้ประโยชน์คุ้มค่าที่สุด

     3. สิ่งที่นำมาพิจารณาในการกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษา
          การกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษา  มีสิ่งที่ควรพิจารณา ดังนี้ (อรสา  สุขเปรม 2530 : 36 - 37)
         3.1  ปรัชญาการศึกษา  ปรัชญาการศึกษาเป็นเค้าโครงของความมุ่งหมายของการศึกษาและกำหนดทิศทางการศึกษาให้ดำเนินไปในแนวนั้น  แนวนี้
         3.2  จิตวิทยาการศึกษา มีขอบข่ายกล่าวถึงความเจริญเติบโต และพัฒนาการของเด็ก  กระบวนการเรียน การแนะแนว และการวัดคุณค่าทางการศึกษา  การตั้งความมุ่งหมายของการศึกษา  จะต้องพิจารณาจากความต้องการของผู้เรียน  ระดับพัฒนาการของผู้เรียน วิธีการวัดคุณค่า เพื่อจะตั้งความมุ่งหมายให้สอดคล้องกับกระบวนการต่าง ๆ ดังกล่าวมาแล้ว
         3.3 สังคมวิทยาการศึกษา การจัดการศึกษาก็เพื่อตอบสนองความต้องการของสังคม  เพื่อผดุงไว้ซึ่งวัฒนธรรมทางสังคม  การปกครองระบอบประชาธิปไตย  ความมุ่งหมายของการศึกษาก็เพื่อให้บุคคลสามารถปรับตัวให้เข้ากับสิ่งแวดล้อม  ปรับปรุงวิธีดำเนินชีวิตของตนเองให้เหมาะสม  เพราะในปัจจุบันสังคมเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว  สภาพของสังคมแสดงให้เห็นชัดเจนว่าความต้องการของคนเรามิใช่เฉพาะปัจจัยสี่เท่านั้น  ยังต้องการสิ่งอื่น ๆ อีกมากมาย  ซึ่งถ้าต้องการให้เด็กประสบความสำเร็จในชีวิต  จะต้องให้เด็กได้รับสิ่งต่าง ๆ ที่เป็นความต้องการของเราอย่างสมบูรณ์การศึกษาจะต้องพิจารณาสิ่งเหล่านี้ประกอบแล้วนำมากำหนดเป็นความมุ่งหมายที่ดีได้
         3.4  สภาพทางภูมิศาสตร์ของชุมชนรวมทั้งฐานะทางเศรษฐกิจของบุคคลในชุมชน  แหล่งวิทยาการในชุมชน การดำเนินการศึกษาจะต้องอาศัยความร่วมมือจากบุคคลในชุมชน  รวมทั้งการจัดหาทรัพยากรในท้องถิ่นมาประกอบการสอน ให้คนสามารถหาความรู้ความเข้าใจจากสิ่งที่
ชุมชนมีอยู่ และนำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ ซึ่งความมุ่งหมายของการศึกษาจะต้องคำนึงถึงสิ่งเหล่านี้
          3.5  การศึกษาระหว่างประเทศ  การที่เรามีการติดต่อกับต่างประเทศ ทำให้เราทราบวิธีการดำเนินการจัดการศึกษาของประเทศต่าง ๆ อันมีผลต่อการพัฒนาประเทศของเขา เพื่อนำมาเปรียบเทียบกับการจัดการศึกษาของประเทศเรา  เราอาจจะนำเอาเทคนิคและแนวคิดในการจัดการศึกษาของประเทศต่าง ๆ มาใช้กับประเทศของเรา  แต่การกำหนดความมุ่งหมายของการศึกษาของเราอาศัยแนวคิดหรือเทคนิคบางประการของต่างประเทศ เราจำเป็นจะต้องวิเคราะห์พื้นฐานทางด้านสังคม  เศรษฐกิจ  การเมืองการปกครองของเราประกอบไปด้วย  แล้วจึงกำหนดความมุ่งหมายให้สอดคล้องกัน
           3.6  เทคโนโลยี  ปัจจุบันความรู้ทางเทคโนโลยีเจริญก้าวหน้ามาก ทำให้การจัดการศึกษาสะดวกรวดเร็วขึ้นเปิดโลกทัศน์ของผู้เรียนให้กว้างไกลด้วยการนำเอาหลักการทาง
วิทยาศาสตร์มาประดิษฐ์เครื่องมือ เครื่องใช้  วัสดุอุปกรณ์ประกอบการสอนมากมาย  การกำหนดความมุ่งหมายจะต้องพิจารณาให้เหมาะสมกับการที่จะนำเทคโนโลยีมาประกอบด้วยเพื่อความสะดวกรวดเร็วและทันต่อเหตุการณ์ปัจจุบัน

    4. ความมุ่งหมายของการศึกษาไทยในสมัยต่าง ๆ
         วิวัฒนาการของการศึกษาไทย  ตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน ในแต่ละยุคแต่ละสมัยได้กำหนดความมุ่งหมายของการศึกษาไทยไว้ สรุปได้ ดังนี้

           4.1  ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยก่อนมีระบบโรงเรียน (พ.ศ. 1800 - 2411)  ได้แก่  การศึกษาในสมัยสุโขทัย  สมัยกรุงศรีอยุธยา  สมัยกรุงธนบุรี  และสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ซึ่งจะแยกกล่าวได้ ดังนี้

 ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยสุโขทัย

ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยสุโขทัย ให้ประชาชนเป็นพลเมืองดี มีศีลธรรม ให้ประชาชนได้เรียนรู้หนังสือ  ซึ่งพ่อขุนรามคำแหงได้ประดิษฐ์อักษรไทยขึ้น ในปี พ.ศ. 1826 ให้ประชาชนเรียนรู้ศิลปะป้องกันตัวเพื่อไว้ป้องกันบ้านเมือง          จะเห็นได้ว่าสมัยสุโขทัย ความมุ่งหมายของการศึกษาจะเน้นในเรื่องจริยธรรมมากกว่าความรู้ทางหนังสือ เพราะถ้าเป็นคนดีมีศีลธรรมจะทำให้บ้านเมืองสงบสุข การเรียนหนังสือมีน้อย  เพราะเพิ่งเริ่มมีอักษรไทยใช้  และยังไม่จำเป็นต้องใช้วิชาหนังสือไปทำมาหากิน  บ้านเมืองมีความสงบสุขร่มเย็น  พืชพันธุ์ธัญญาหารอุดมสมบูรณ์



ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยกรุงศรีอยุธยา



ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยกรุงศรีอยุธยา มุ่งอบรมให้ประชาชนเป็นพลเมืองดีมีศีลธรรม ให้ประชาชนเรียนรู้หนังสือเพื่อเป็นนักปราชญ์ ให้ซาบซึ้งในหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา  เพื่อมิให้ประชาชนไปนับถือศาสนาคริสต์ หรือที่เรียกว่าเข้ารีต         การศึกษาในสมัยกรุงศรีอยุธยายังมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้ประชาชนเป็นคนดี  ตามหลักธรรมในพระพุทธศาสนา  การเรียนรู้หนังสือเพื่อเป็นนักปราชญ์ก็เป็นจุดมุ่งหมายที่สำคัญโดยเฉพาะในสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราชนิยมเรียนหนังสือกันมากเพราะมีวรรณคดีเกิดขึ้นมากมายคนอยากเรียนหนังสือเพื่อจะได้แต่งวรรณคดีถ้าแต่งได้ดีก็จะเป็นที่โปรดปรานของพระเจ้า อยู่หัว


ความมุ่งหมายของการศึกษาสมัยกรุงธนบุรี



สมัยกรุงธนบุรีระยะเวลาสั้น ๆ เพียง 15 ปี และอยู่ในภาวะสงครามความ มุ่งหมายของการศึกษาก็มุ่งเน้นในเรื่องการรักษาบ้านเมือง ผู้ชายจึงต้องศึกษาในด้านการใช้อาวุธต่าง ๆ และศิลปะป้องกันตัว  เพื่อเตรียมไว้ต่อสู้ข้าศึก  การศึกษาทางด้านจริยธรรมและการเรียนเพื่อให้รู้หนังสือก็มีน้อยลงไป  เพราะจะต้องย้ายบ้านเมือง ก่อร่างสร้างตัวและป้องกันภัยจากสงคราม

ความมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น

การศึกษาสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นเป็นสมัยรัชกาลที่  1  ถึงรัชกาลที่  4  ยังเป็นการศึกษาสมัยโบราณ  แต่ในสมัยรัชกาลที่  4  เป็นสมัยที่มีความเปลี่ยนแปลงมาก  เป็นยุคที่หักเหเปลี่ยนแปลงมาก เพราะมีชาวตะวันตกเข้ามาเพื่อเผยแพร่ศาสนาและล่าอาณานิคม ซึ่งพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ทรงดำเนินกุศโลบายต่าง ๆ เพื่อนำพาประเทศชาติให้ผ่านพ้นอุปสรรคต่าง ๆ ไปได้  สรุปความมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นได้  ดังนี้ ส่งเสริมให้ประชาชนมีความรักในชาติ  ศาสนา  และพระมหากษัตริย์ ให้ประชาชนมีความซาบซึ้งในศิลปะและวรรณคดี ให้ประชาชนสนใจและฝักใฝ่ในหลักศาสนาพุทธ  เพื่อป้องกันมิให้ไป นับถือศาสนาคริสต์ของชาวตะวันตก

      4.2 ความมุ่งหมายของการศึกษาไทยระบบโรงเรียนสมัยรัชกาลที่  5 (พ.ศ. 2411 – 2453)  การศึกษาสมัยรัชกาลที่  5  นับได้ว่ามีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นอย่างใหญ่หลวงต่อการศึกษาของไทย  จึงเรียกการศึกษาในสมัยนี้ว่า  สมัยปฏิรูปการศึกษา

            สรุป  ความมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยปฏิรูปการศึกษาได้  ดังนี้

1. มุ่งให้ประชาชนได้รับการศึกษาเพื่อเข้ารับราชการ  เพื่อจะได้ช่วยกันพัฒนาประเทศให้เจริญก้าวหน้าจะได้รอดพ้นจากการเป็นอาณานิคมของประเทศตะวันตก
2. ส่งเสริมให้ประชาชนได้รับการศึกษาอย่างทั่วถึง
   
   

      4.3 ความมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยก่อนเปลี่ยนแปลงการปกครอง (พ.ศ. 2453 – 2475)  ได้แก่  การศึกษาสมัยรัชกาลที่  6  และรัชกาลที่  7  การศึกษาในสมัยนี้นับได้ว่าขยายไปได้กว้างขวาง เพราะรัชกาลที่  6  ได้ทรงตราพระราชบัญญัติประถมศึกษา  เพื่อให้ประชาชนได้ศึกษาเล่าเรียนอย่างทั่วถึง  เท่ากับเป็นการจุดไฟแห่งความส่องสว่างทางการศึกษาไปทั่วประเทศ  ความ
มุ่งหมายของการศึกษาสรุปได้  ดังนี้

         1)   ให้ประชาชนได้รับการศึกษาเพื่อประกอบอาชีพที่ดี  แทนที่จะเรียนเพื่อเข้ารับราชการ เพราะมีข้าราชการมากพอสมควรแล้ว
         2)  ส่งเสริมให้ประชาชนได้รับการศึกษาเพิ่มมากขึ้น  เพื่อเตรียมตัวที่จะเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตย
         3) ส่งเสริมให้ประชาชนบำเพ็ญตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมและเป็นพลเมืองดี

 4.4 การศึกษาในสมัยเริ่มต้นระบอบประชาธิปไตย (พ.ศ. 2475 - 2487)  เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบประชาธิปไตยแล้วคณะราษฎร์ได้ถือเอาการศึกษาเป็นนโยบายหลักอย่างหนึ่งของรัฐบาลโดยให้การศึกษาอบรมพลเมืองให้รู้และเข้าใจการปกครองระบอบประชาธิปไตยดังปรากฏในแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2475

ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2475



ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2475 ให้พลเมืองทุกคนไม่เลือกเพศ  ชาติ  ศาสนา  ได้รับการศึกษาพอเหมาะแก่ภูมิปัญญาและทุนทรัพย์ เพื่อการอาชีพของตน  กุลบุตร  กุลธิดา  ควรได้รับการศึกษาทั้งสามัญ (วิชาหนังสือ)  และวิสามัญ (วิชาชีพ) ทั้ง 2 ฝ่าย ซึ่งกำหนดเป็นชั้น ๆ ตามภูมิปัญญาและทุนทรัพย์ จัดการศึกษาทั้ง  3  ส่วน ให้พอเหมาะกันคือ  จริยศึกษา  พุทธิศึกษา  และพลศึกษา (องค์ 3 แห่งการศึกษา)      ต่อมาในปี พ.ศ. 2479  ได้มีการเปลี่ยนแผนการศึกษาชาติฉบับใหม่  โดยปรับปรุงให้ดีขึ้น  ซึ่งความมุ่งหมายของการศึกษาก็มีลักษณะคล้ายคลึงกับแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2475 ่

       4.5ความมุ่งหมายของการศึกษาในสมัยหลังสงครามโลกครั้งที่  2  จนถึงสมัยปัจจุบัน  หลังสงครามโลกครั้งที่  2  พ.ศ. 2489  เป็นต้นมา  ตรงกับสมัยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช  ระยะเวลายาวนานถึง  50  ปีเศษ  ได้มีวิวัฒนาการการศึกษาตามยุคตามสมัย มีการเปลี่ยนแปลงแผนการศึกษาชาติอีกหลายครั้ง  คือ แผนการศึกษาแห่งชาติ  พ.ศ. 2503  พ.ศ. 2520  และครั้งสุดท้าย คือ แผนการศึกษาแห่งชาติ  พุทธศักราช  2535  ความมุ่งหมายของการศึกษาก็เปลี่ยนแปลงไปตามกระแสความเปลี่ยนแปลงของสังคม  และผลกระทบจากภายนอก


ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2494



ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2494 รัฐมุ่งให้พลเมืองได้รับการศึกษาพอเหมาะแก่อัตภาพเพื่อความเป็น พลเมืองดี ร่างกายแข็งแรง อนามัยสมบูรณ์  มีความรู้  ความสามารถที่จะประกอบอาชีพ  และมีจิตใจเป็นประชาธิปไตย เพื่อการเป็นพลเมืองดี  กุลบุตร กุลธิดา  พึงได้รับการศึกษาอยู่ในโรงเรียนจนอายุย่างเข้า 15  ปี เป็นอย่างน้อย กุลบุตร  กุลธิดา  พึงขวนขวายหาความรู้และความชัดเจน  อันเป็นประโยชน์ต่อการประกอบอาชีพของตนสืบไปภายหน้า จัดการศึกษาให้พอเหมาะกันทั้ง  4  ส่วน คือ จริยศึกษา  พุทธิศึกษา พลศึกษาและหัตถศึกษา (องค์  4 แห่งการศึกษา)

ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2503ุ



ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาชาติ พ.ศ. 2503 ให้พลเมืองทุกคนได้รับการศึกษาตามควรแก่อัตภาพ  มีความรู้  ความสามารถที่จะประกอบอาชีพ ทำคุณประโยชน์ต่อประเทศชาติ และมีจิตใจเป็นประชาธิปไตย ให้กุลบุตร  กุลธิดา  พึงได้รับการศึกษาอยู่ในโรงเรียนจนอายุ  15  ปีบริบูรณ์ เป็นอย่างน้อย ให้รู้จักขวนขวายหาความรู้อันเป็นประโยชน์ต่อการประกอบอาชีพในภายหน้า จัดการศึกษาเพื่อสนองความต้องการของสังคมและบุคคลโดยให้สอดคล้องกับแผนพัฒนาเศรษฐกิจ  และแผนการปกครองประเทศ  เช่น จัดให้มีจริยศึกษา  พลศึกษา  พุทธิศึกษา และหัตถศึกษา

ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2520



ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2520 ให้มีความเคารพในสิทธิหน้าที่ของตนเองและผู้อื่น  มีระเบียบวินัย  มีความเคารพและปฏิบัติตามกฎหมาย ศาสนา และหลักธรรม ให้มีความเข้าใจและกระตือรือร้นที่จะมีส่วนร่วมในการปกครองประเทศตามวิถีทางประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์เป็นประมุข  โดยยึดมั่นในสถาบันชาติ  ศาสนา  และพระมหากษัตริย์ ให้มีความรับผิดชอบต่อชาติ  ต่อท้องถิ่น  ต่อครอบครัว  และต่อตนเอง ให้มีความสำนึกในการเป็นคนไทยร่วมกัน  และการเป็นส่วนหนึ่งของมนุษยชาติมีความรักชาติตระหนักในความมั่นคงปลอดภัยของชาติและมีส่วนร่วมในการ ป้องกันประเทศ ให้มีความมั่นคงและผดุงความเสมอภาค  ความสุจริตและมีความยุติธรรม ให้มีบุคลิกภาพดี  มีสุขภาพอนามัยสมบูรณ์  ทั้งร่างกายและจิตใจ ให้มีความขยันหมั่นเพียร  มีความสามารถในการประกอบอาชีพ และการจับจ่ายใช้สอยอย่างประหยัด  ตลอดจนการร่วมมือกันประกอบธุรกิจต่าง ๆ โดยชอบด้วยกฎหมาย ให้มีความสามารถติดต่อทำความเข้าใจและร่วมมือซึ่งกันและกันรู้จัก แสวงหาความจริง มีความคิดสร้างสรรค์ รู้จักแก้ปัญหาข้อขัดแย้งด้วยสติปัญญา และโดยสันติวิธี ให้มีความรู้  ความเข้าใจ  และเห็นคุณค่าในวิทยาการ  ศิลปวัฒนธรรม  ธรรมชาติสิ่งแวดล้อม และทรัพยากรของประเทศ

ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช 2535



ความมุ่งหมายของแผนการศึกษาแห่งชาติ พุทธศักราช  2535          การศึกษาเป็นกระบวนการที่ทำให้มนุษย์สามารถพัฒนาคุณภาพชีวิตของตน  สามารถดำเนินชีวิตในสังคมได้อย่างสันติสุข  และสามารถเกื้อหนุนการพัฒนาประเทศได้อย่างเหมาะสม  และสอดคล้องกับความเปลี่ยนแปลงในทุก ๆ ด้านของประเทศ  โดยนัยดังกล่าวความ มุ่งหมายของการจัดการศึกษาจึงเน้นการพัฒนาบุคคลใน  4  ด้าน คือ ด้านปัญญา  บุคคลที่ได้รับการศึกษาพึงมีปัญญา คือ รู้จักเหตุและผลรู้จัก            แยกแยะ  ผิดชอบชั่วดี  คุณและโทษ สิ่งที่ควรกระทำและไม่ควรกระทำบนพื้นฐานของความจริง รู้จักแก้ไขปัญหาอย่างฉลาด  และรู้ทันความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้น ด้านจิตใจ  รู้จักฝึกฝนจิตใจให้มีความเจริญงอกงามทางคุณธรรม มีความละอาย  ต่อการกระทำผิด  ประพฤติตนในทางที่ถูกต้องดีงาม มีศาสนาเป็นเครื่องยึดเหนี่ยวทางจิตใจ ด้านร่างกายให้มีร่างกายเจริญเติบโตเหมาะสมกับวัย ดูแลและรักษาสุขภาพอนามัยทั้งของตนเองและสมาชิกในครอบครัว ด้านสังคม  ให้มีพฤติกรรมทางสังคมที่ดีงาม  ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน มีความสามารถในการติดต่อสื่อสาร และใช้ภาษาไทยได้อย่างถูกต้อง รวมทั้งสามารถใช้ภาษาต่างประเทศ  เพื่อการติดต่อ  สื่อสารได้  ตระหนักในหน้าที่ของตนเองที่มีต่อผู้อื่น ต่อสังคม  และมวลมนุษยชาติ  เคารพในสิทธิและเสรีภาพของตนเองและผู้อื่น  รู้จักใช้และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ  และสร้างสิ่งแวดล้อมที่ดี ตลอดจนส่งเสริมบทบาทของประเทศในประชาคมโลกในทางที่เหมาะสม

      ความมุ่งหมายของการศึกษาที่กล่าวมาแล้ว  ส่วนมากจะเป็นความมุ่งหมาย
ทั่วไปที่มีลักษณะกว้าง ๆ ไม่เจาะจง  หรือเป็นความมุ่งหมายรวม จากความมุ่งหมายรวมก็จะแยกเป็นความมุ่งหมายเฉพาะเรื่อง  เฉพาะสิ่ง  ซึ่งสุมิตร  คุณานุกร (2532 : 42 - 43) ได้แบ่งระดับความมุ่งหมายของการศึกษาออกเป็น  4  ระดับ ดังต่อไปนี้

1. ระดับชาติ  เป็นระดับสูง  มักจะเรียกว่า  ปรัชญาการศึกษา  หรือปณิธานทางการศึกษาหรืออาจจะเรียกว่าความมุ่งหมายทั่วไป  ดังที่ปรากฏอยู่ในแผนการศึกษาแห่งชาติ
2. ระดับหลักสูตร คือ มีความเฉพาะเจาะจงอยู่เพียงระดับใดระดับหนึ่ง เช่น ระดับประถมศึกษา ระดับมัธยมศึกษา แต่ละระดับก็มาจากความมุ่งหมายสูงสุด
3. ระดับหมวดวิชา เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่า หลักสูตรในความหมายแคบ ๆ หมายถึง  โครงการหรือโปรแกรมการศึกษาที่จัดให้แก่ผู้เรียน  โครงการนี้ประกอบด้วยการถ่ายทอดเนื้อหาวิชา  ในแต่ละวิชาที่มีความมุ่งหมายเฉพาะ  และแตกต่างกันไปแต่ละหมวดอย่างไรก็ตาม
   ไม่ว่าจะเป็นหมวดวิชาใด  ความมุ่งหมายย่อมเป็นไปตามทิศทางของความมุ่งหมายของหลักสูตรนั้น
4. จุดมุ่งหมายในการสอน  ในระดับนี้ความมุ่งหมายทั้งหลายในระดับสูงที่กำกวม มีใจความกว้างๆ แสดงถึงค่านิยมมากกว่าแนวทางในการเรียนการสอนจะถูกแปลงออกมาอย่างชัดเจนในลักษณะที่เราเรียกว่า  จุดมุ่งหมายเชิงพฤติกรรม  เป็นจุดมุ่งหมายที่เป็นการกระทำหรือพฤติกรรมของผู้เรียนที่สังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน เป็นจุดมุ่งหมายที่ช่วยในการประเมินผลอย่างรัดกุมด้วย

ระดับที่  4  มีความสำคัญมากที่สุด  เพราะอุดมคติและอุดมการณ์อันสูงส่งทั้งหลายจะออกมาเป็นการกระทำ  จะเกิดผลหรือไม่เกิดผลประการใดอยู่ที่ระดับนี้




   สรุป  ความมุ่งหมายทางการศึกษามีหลายระดับ  แต่ละระดับเป็นแนวทางต่อเนื่องกันไปจากปณิธานจนถึงความมุ่งหมายในการสอน  แต่ละระดับมีความสำคัญในตัวของมันเองทั้งสิ้นแต่จะต้องอยู่ในแนวเดียวกัน คือ กว้างในระดับต้น และแคบในตอนสุดท้าย